Psycholoog Jonathan Haidt. Met zijn net verschenen boek Generatie angststoornis: Wat sociale media met onze kinderen doen schudt hij ouders en beleidsmakers wakker over toenemende psychische problemen onder kinderen en jongeren.
Veel kinderen zitten elke dag urenlang op hun telefoon. Dat gaat ten koste van andere belangrijke ervaringen waardoor kinderen uit hun jeugd komen zonder de juiste ontwikkelingen te hebben doorgemaakt. Dat leidt tot psychische klachten later.”
,,Kinderen moeten net als alle andere zoogdieren vooral heel veel spelen om te leren. Jonge kinderen leren vaardigheden van jager-en-prooispelletjes zoals tikkertje of verstoppertje. Als kinderen ouder zijn, leert verbaal spel zoals plagen en grappen maken kinderen de complexe regels van non-verbale interacties, maar ook hoe je bijvoorbeeld snel een relatie herstelt als iets dat je zegt niet de gewenste reactie oplevert. Dat zijn belangrijke sociale vaardigheden om te ontwikkelen voor de volwassen wereld.”, aldus Jonathan Haidt tijdens een interview wat onlangs in het AD verscheen.
Vooral meisjes hebben te lijden onder sociale media. Hoe komt dat?
,,Voor meisjes is er een duidelijke directe link tussen sociale media en de toename van angststoornissen, depressie, automutilatie en suïcide. Meisjes zijn meer geïnteresseerd in sociale relaties dan jongens. Sociale media zijn daarom een perfect ontworpen fuik voor meisjes. Wil je zien wat vriendin A over een vriendin B zegt? Wil je zien wat Bill over jou te zeggen heeft? Natuurlijk wil je dat.”
Wat kunnen we als ouders en maatschappij doen?
,,Het is eigenlijk simpel, maar de oplossing lijkt moeilijk omdat iedereen het gevoel heeft er alleen voor te staan. Onze kinderen zitten vast in een val en als we ze daar uit proberen te trekken, sputteren ze tegen want ze willen niet de enigen zijn die niet meer meedoen. We moeten daarom nieuwe collectieve sociale normen stellen, zoals geen smartphone tot je veertiende. De vroege puberteit is de kwetsbaarste periode, vooral voor meisjes, daar is heel veel bewijs voor. Geef ze daarom tot die tijd een klaptelefoon, waarmee ze enkel kunnen bellen en sms’en of een smartwatch.
Afbeelding ter illustratie. © Getty Images/Westend61
De tweede beoogde norm is geen sociale media voor je zestiende. Sociale media-platforms zijn totaal ongeschikt voor kinderen. De derde norm is het makkelijkst en in sommige landen zoals Nederland al geïntroduceerd: een telefoonverbod op scholen. Het is compleet gestoord om kinderen het hele internet mee te laten brengen in een klaslokaal en die telefoon qua aandacht te laten concurreren met de leraar. De telefoon moet opgeborgen worden bij binnenkomst en teruggegeven worden aan het einde van de dag.”
Kinderen hebben avontuur nodig in het echte leven
Jonathan Haidt, Psycholoog
De vierde nieuwe norm is het moeilijkst. ,,Al het andere gaat over iets wegnemen van kinderen, dit gaat over iets teruggeven. Vrijheid, risico en spanning. Kinderen hebben avontuur nodig in het echte leven. Ze worden zelfstandig door ze verantwoordelijkheid en vrij spel te gunnen in de echte wereld. Daarvoor moeten sommige ouders zelf hun angsten overwinnen, vooral in de VS. Laat kinderen er weer op basisschoolleeftijd zelf buiten op uitgaan met vriendjes en zelf naar school of een winkel lopen. Het is de enige manier om kinderen zich weer te laten ontwikkelen tot gelukkige, gezonde en zelfverzekerde volwassenen.”
De cijfers liegen er niet om
Er is een toename van 139 procent in angststoornissen in de Verenigde Staten sinds 2010 onder jongeren tussen de 18 en 25 jaar. Onder meisjes tussen de 12 en 17 in dezelfde periode een toename van 145% in depressie. In Nederland ervaart meer dan de helft van de 16 tot 25-jarigen jaar psychische klachten. Vooral meisjes voelen zich eenzaam, zenuwachtig, bang en ongelukkig. In 2023 bleek uit onderzoek dat bijna 15 procent van de jongeren in Nederland tussen de 12 en 25 jaar er weleens aan dacht om een eind aan hun leven te maken.
